Текст песни Ахшар Дзбоев — Ма хуры хай
О, мæ хуры хай, рæсугъд чызгай,
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
О, мæ дуне, фæрнæй цæрай,
Æхсызгон мын у дæ уынд, дæ конд.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
О, хъуымбыл дзыкку, сау расугъд
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,О, мæ хуры хай, рæсугъд чызгай,
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
О, мæ дуне, фæрнæй цæрай,
Æхсызгон мын у дæ уынд, дæ конд.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
О, хъуымбыл дзыкку, сау расугъд
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд. Oh, hi mæ Hura, ræsugd chyzgay,
Au dæ ænusmæ mæ tsard, mæ ching,
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Færnæy fætsæray Meng, mæ tsardy didinæg,
Au Myn yssygtay mæ Rio.
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Oh, mæ tung, færnæy tsæray,
Æhsyzgon Myn at dæ uynd, dæ cond.
Dæu Ci Bon fedton, mæ Hura high,
Uædæy melon mæ tsard nyvond .
Færnæy fætsæray Meng, mæ tsardy didinæg,
Au Myn yssygtay mæ Rio.
Dæu Ci Bon fedton, mæ Hura high,
Uædæy melon mæ tsard nyvond.
Oh, huymbyl dzykku, sauna rasugd
Au dæ ænusmæ mæ tsard, mæ ching,
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Færnæy fætsæray Meng, mæ tsardy didinæg Oh, hi mæ Hura, ræsugd chyzgay,
Au dæ ænusmæ mæ tsard, mæ ching,
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Færnæy fætsæray Meng, mæ tsardy didinæg,
Au Myn yssygtay mæ Rio.
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Oh, mæ tung, færnæy tsæray,
Æhsyzgon Myn at dæ uynd, dæ cond.
Dæu Ci Bon fedton, mæ Hura high,
Uædæy melon mæ tsard nyvond .
Færnæy fætsæray Meng, mæ tsardy didinæg,
Au Myn yssygtay mæ Rio.
Dæu Ci Bon fedton, mæ Hura high,
Uædæy melon mæ tsard nyvond.
Oh, huymbyl dzykku, sauna rasugd
Au dæ ænusmæ mæ tsard, mæ ching,
Au dæ mæ bællits, ræsugd chyzgay,
Fælmæn midbyl mæm fæhud.
Текст песни Ахшар Дзбоев — Ма хуры хай
О, мæ хуры хай, рæсугъд чызгай,
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
О, мæ дуне, фæрнæй цæрай,
Æхсызгон мын у дæ уынд, дæ конд.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
О, хъуымбыл дзыкку, сау расугъд
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,О, мæ хуры хай, рæсугъд чызгай,
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
О, мæ дуне, фæрнæй цæрай,
Æхсызгон мын у дæ уынд, дæ конд.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
Фæрнæй фæцæрай мын, мæ царды дидинæг,
Ды мын ыссыгътай мæ риу.
Дæу цы бон федтон, мæ хуры хай,
Уæдæй дын мæ цард нывонд.
О, хъуымбыл дзыкку, сау расугъд
Ды дæ æнусмæ мæ цард, мæ цин,
Ды дæ мæ бæллиц, рæсугъд чызгай,
Фæлмæн мидбыл мæм фæхуд.
Oh, hi mæ Hura , ræsugd chyzgay ,
Au dæ ænusmæ mæ tsard , mæ ching ,
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
Færnæy fætsæray Myn , mæ tsardy didinæg ,
Au Myn yssygtay mæ Rio .
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
Oh, mæ tung , færnæy tsæray ,
Æhsyzgon Myn at dæ uynd , dæ cond.
Dæu Tzu Coupons fedton , mæ Hura hi ,
Uædæy melons mæ tsard nyvond .
Færnæy fætsæray Myn , mæ tsardy didinæg ,
Au Myn yssygtay mæ Rio .
Dæu Tzu Coupons fedton , mæ Hura hi ,
Uædæy melons mæ tsard nyvond .
Oh, huymbyl dzykku , sau rasugd
Au dæ ænusmæ mæ tsard , mæ ching ,
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
Færnæy fætsæray Myn , mæ tsardy didinæg Oh, mæ Hura hi , ræsugd chyzgay ,
Au dæ ænusmæ mæ tsard , mæ ching ,
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
Færnæy fætsæray Myn , mæ tsardy didinæg ,
Au Myn yssygtay mæ Rio .
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
Oh, mæ tung , færnæy tsæray ,
Æhsyzgon Myn at dæ uynd , dæ cond.
Dæu Tzu Coupons fedton , mæ Hura hi ,
Uædæy melons mæ tsard nyvond .
Færnæy fætsæray Myn , mæ tsardy didinæg ,
Au Myn yssygtay mæ Rio .
Dæu Tzu Coupons fedton , mæ Hura hi ,
Uædæy melons mæ tsard nyvond .
Oh, huymbyl dzykku , sau rasugd
Au dæ ænusmæ mæ tsard , mæ ching ,
Au dæ mæ bællits , ræsugd chyzgay ,
Fælmæn midbyl mæm fæhud .
ма хуры хай
1 аууон
Хъазахъхъæй иу, фыдхуыз æмæ хурæй сыгъд сау цæсгомимæ, фыдрасыгæй, йæ сæр, йæ фат нал æмбæрста, афтæмæй уæлгоммæ хуыссыд хæдзары къулы цур, чысыл раздæр аууон кæм уыд, ныр та фæрсæрдыгæй комкоммæ хуры судзаг тынтæ кæдæм кастысты, уым. – Один из казаков с худым и черно-загорелым лицом, видимо мертвецки пьяный, лежал навзничь у одной из стен избы, часа два тому назад бывшей в тени, но на которую теперь прямо падали жгучие косые лучи. (Лев Тостой, Хъазахъхъ )
Ныртæккæ рацыд бригадæй. Цæуы сындæггай. Кæсы бынмæ йæ аууонмæ. – Он (Габил) только что вышел из бригады. Идет не торопясь. Глядит вниз, на свою тень. (Мамсыраты Д., Аууон )
артиллерийы аууонæй – под прикрытием артиллерии
Æхсæвы тары тыххæй æвзæрста Сафиат цавæрдæр лæджы аууон – В ночной мгле Сафиат едва различала силуэт какого-то мужчины (Гæдиаты С., Сафиат )
Чысыл фалдæр хибарæй мæсыджы аууон бады зæронд Баймæт. – Чуть поодаль, в уединении, в тени башни сидит старый Баймат. (Беджызаты Ч., Мæсгуытæ дзурынц )
къутæрты аууон æмбæхсын – прятаться за кустами
2 балымæн уын
Уый фæстæ балымæн сты дыууæ лæджы. – Впоследствии двое мужчин сдружились. (Хуыгаты С., Мæ сæфт хуры бон )
3 баталынг
хуры баталынг – затмение солнца
4 лæппын
цъиуы лæппынтæ – птенцы
арсы лæппын – медвежонок
мысты лæппын – мышонок
гæдыйы лæппын – котенок
хæфсæн йæ лæппын хуры тын – погов. для лягушки ее детеныш – луч солнца (соотв. для каждой матери ее ребенок лучше всех )
лæппын фос – молодняк, молодой скот
лæппын хъуын – пушек (на голове у младенца )
лæппын хъæд – молодняк, молодой лес
5 тагъдад
тагъдад фæкъаддæр кæнын – убавить скорость
Уыцы фарстайыл кусгæйæ, Кеплер раргом кодта, планетæйы змæлыны тагъдад æмæ Хуры алыварс цы рæстæгмæ æрзилы уыдон ’хсæн кæй ис бæрæг бастдзинад. – Работая над этим вопросом, Кеплер открыл, что между скоростью движения планеты и временем, за которое она облетает вокруг солнца, есть определенная связь. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай )
6 тын
хуры тын – луч солнца
7 уарзаг
Куы мын уаид йæ уарзаг зæрдæ гом, Уæд хуры чызгау урс къаба ыскæнин. – О, если б его любвеобильное сердце было распахнуто, то я б подобно дочери солнца надела белое платьице. (Галуанты Людæ, Хъысмæт куыд зæгъа… )
8 удлæууæн
Мæ хуры цæст, мæ удлæууæн, мæ уарзон! – мое солнышко, моя надежда, моя любимая («Мах дуг», 2007, №3 )
Мæ удлæууæн, мæ ахсджиаг. дæу дæн. дæу дæн. дæу дæн. – моя надежда, моя драгоценная, твой я. твой я. твой я. (Ходы Камалы тæлмацтæй )
9 фæтар
хуры фæтар – затмение солнца
10 хур
хуры системæ – астр. солнечная система
хуры тæппытæ – солнечные пятна
хуры фæтар – затмение солнца
хур судзы – солнце печет
Цы хур, цы къæвда дæ ’рбахаста? – Каким ветром тебя занесло? (букв. каким солнцем, каким дождем тебя занесло? )
Чызгæн йæ цæсгом хурау рухс уыди. – Лицо девушки сияло как солнце.
11 цъыртт
хуры цъыртт – луч солнца
рухсы цъыртт – луч света
12 æддиау
æддиау лæууын – стоять в стороне
…йæ сæрыл – æддиау зылд къеп худ… – …у него на голове – кепка набекрень… (Хуыгаты С., Ацы хъарм хуры бын )
См. также в других словарях:
ХУРЫ ХАЙ АКЪУЛ УЫН — Ахсджиаг амæлын. Кæцæйдæр хъуыст. куыйты æнкъард ниуын, фæлæ уыдæттæй Хъанцау æмæ Хъицойы ницыуал æндæвта. Сæумæрайсом сыл сæ хуры хай акъул. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГÆТÆГ — Цæугæдæтты æмæ суадæтты – дзыхыдоны (нуазыны) доны бардуаг, Сырдоны фыд. Нарты рæсугъд Дзерассæ, Донбеттыры чызг, рацæйцыд донмæ. Доны хицау Гæтæг æм схудт, йæ цæст æм æрныкъуылдта æмæ йæм дзуры: «Уæ, мæ хуры хай, урсцъар рæсугъд Дзерассæ, бауарз … Словарь по этнографии и мифологии осетин
СÆР ХОЙЫН — Истæуыл тынг фæсмон кæнын, мæт кæнын. Дыууæ сыхагыл сæ хуры хай иннæрдæм хæтын байдыдта. сæ лымæндзинады суадон уазалæй уазалдæр кодта. Хъанцау йæ. сæр тымбыл къухæй хоста. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ФÆЛВÆРА — Ирон адæмон сфæлдыстады стурвосы, бæхты, фысвосы æмæ сæгъты бардуаг. Йæ фырт Дзудзумар у Хуры сиахс. Фæлвæрайы бæрæгбон иу уыд уалдзæджы кæрон. Уыцы бон уæлдай бæрæгбонхуыздæр уыдысты фыййæуттæ. Алы хæдзар дæр сын кодта бæрæгбоны хуын. Уым хъуамæ … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Кокойты, Татаркан Ясонович — Кокойты Татаркан Ясонович Дата рождения 17 марта 1908(1908 03 17) Место рождения Маскутыком, Грузия]/Южная Осетия, Российская Империя Дата смерти … Википедия